18-24 KASIM DÜNYA ANTİBİYOTİK FARKINDALIK HAFTASI
ANTİBİYOTİK DİRENCİ NEDİR?
ANTİBİYOTİK KULLANIMININ HERHANGİ BİR YAN ETKİLERİ VAR MI?
Bakterilerle mücadelede etkin rol oynayan antibiyotikleri doğru kullandığımızda fayda göreceğimiz aşikar. Peki doğru kullanım derken neyi kastediyoruz? “Aşırı antibiyotik kullanımının olası zararları arasında antibiyotik direnci ilk sırada yer alıyor. “Ayrıca vücudumuzdaki faydalı bakterileri yok ederek bağırsak florasını bozabilir ve dirençli bakterilerin yerleşmesine neden olabilir.” Liv Hospital Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Gülgün Dilek Arman, antibiyotik direncine dikkat çekilmesi gerektiğine ve bu konuda kamuoyunu bilinçlendirmeyi amaçlayan bilinçlendirme haftalarının önemine vurgu yaparak antibiyotik kullanımıyla ilgili soruları yanıtladı..
Antibiyotik nedir?
Antibiyotikler bakterileri öldüren veya çoğalmalarını önleyen ilaçlardır. İnsanlarda ve hayvanlarda bakteriyel enfeksiyonların tedavisinde kullanılırlar.
Antibiyotikler doğru şekilde nasıl kullanılmalı?
Antibiyotiklerin doğru kullanımı kendimiz, insanlık ve doğa için önemlidir. Bunun için dikkat edilmesi gereken noktalar şu şekilde özetlenebilir.
- Reçete edildiği şekilde kullanın: Antibiyotikleri yalnızca doktorunuzun önerdiği şekilde kullanın. Kendinizin veya başkalarının önerdiği antibiyotikleri kullanmaktan kaçının.
- Dozu atlamayın: Antibiyotik dozlarını düzenli aralıklarla ve tam olarak doktorunuzun önerdiği doz ve aralıklarla alın. Dozların atlanması tedavinin aksamasına ve iyileşmenin gecikmesine neden olabilir. Önerilenden daha düşük dozlar bakterilerde direnç gelişmesine neden olabilir.
- Tedavi süresine uyun : İyileştiğinizi düşünseniz bile doktorunuzun belirttiği süre boyunca antibiyotik kullanmaya devam edin. İlaçların zamanından önce kesilmesi, enfeksiyonun tamamen tedavi edilmediği anlamına gelebilir.
- Diğer ilaçlarla etkileşim:Başka bir ilaç kullanıyorsanız veya hamileyseniz doktorunuza danışmadan antibiyotik kullanmaktan kaçının.
- Tedavi sırasında alkol almayın: Antibiyotikleri alkolle birlikte kullanmaktan kaçının çünkü bu ilacın etkinliğini azaltabilir veya yan etkilere neden olabilir. Her antibiyotiğin alkolle etkileşimi farklı olduğundan gerektiğinde doktorunuza danışın.
Antibiyotik direnci nedir?
Antibiyotik direnci, bakterilerin antibiyotiklerden etkilenmemesi yani direnç geliştirmesi durumunu ifade eder. Bazı bakteriler bazı antibiyotiklere karşı doğal olarak dirençli olsa da temel olarak daha sonra gelişen direncin ifadesidir. Bu, antibiyotiklerin normalde etkili olduğu bakterilere karşı tedaviyi zorlaştırır veya etkisiz hale getirir. Antibiyotiklerin hem tıpta hem de hayvancılıkta yasa dışı kullanımı antibiyotik direncinin en önemli nedenidir.
Gereksiz antibiyotik kullanımının zararları nelerdir?
Aşırı antibiyotik kullanımının olası zararları arasında antibiyotik direnci ilk sırada yer alıyor. Ayrıca vücudumuzdaki faydalı bakterileri yok ederek bağırsak florasını bozabilir ve dirençli bakterilerin yerleşmesine neden olabilir. Ayrıca antibiyotiklerin de tüm ilaçlar gibi yan etkileri olacağı, diğer ilaçlarla etkileşime girebileceği, normalde kontrol altında olan mantar veya diğer mikroorganizmaların çoğalmasına neden olarak ciddi enfeksiyonlara neden olabileceği unutulmamalıdır.
Bu nedenlerden dolayı antibiyotiklerin yalnızca doktor reçetesi ile, tavsiye edildiği şekilde ve tedavi süresi boyunca kullanılması önemlidir.
Antibiyotik kullanmanın herhangi bir yan etkisi var mı?
Her ilaç gibi antibiyotiklerin de yan/istenmeyen etkileri olabilir.
1. Mide rahatsızlığı:Antibiyotikler bulantı, kusma veya karın ağrısına neden olabilir.
2. İshal:Bağırsak florasındaki bozulma, antibiyotik kullanımına bağlı olarak ishale yol açabilmektedir.
3. Alerjik reaksiyonlar:Basit bir deri döküntüsünden anafilaksi adı verilen yaşamı tehdit eden reaksiyonlara kadar farklı alerjik reaksiyonlar olabilir.
4. Mantar enfeksiyonları:Özellikle bebeklerde ve yaşlılarda ağızda, toplumdaki pek çok kadında ise vajinada mantar enfeksiyonları gelişmeden önce antibiyotik kullanımı şarttır.
5. Diğer:Cilt hassasiyetinden kan hücrelerinin azalmasına kadar daha nadir pek çok yan etkiyle de karşılaşmak mümkün.
Bu yan etkilerin şiddeti ve sıklığı kullanılan antibiyotiğe, doza ve kişinin genel sağlık durumuna göre değişiklik gösterebilir. Rastgele bir yan etki hissedilirse derhal doktora başvurmak gerekir.
Hamile ve emziren kadınlarda antibiyotikler nasıl kullanılmalı?
Hamilelik veya emzirme döneminde bazı antibiyotikler önerilmeyebilir ancak duruma göre doktorun uygun göreceği antibiyotikler kullanılabilir.
Doktorlar antibiyotikleri bebeğin sağlığına olası etkilerini değerlendirerek seçerler. Bu değerlendirme hem annenin hem de bebeğin sağlığının en iyi şekilde korunmasını amaçlamaktadır.
Hamile veya emziren bir kadının antibiyotik kullanması gerekiyorsa doktorun verdiği talimatlara harfiyen uyması ve herhangi bir endişe durumunda derhal doktora başvurması gerekir.
Antibiyotik Farkındalık Haftası neden gerekli?
Antibiyotik direnci küresel bir sorun olarak her geçen gün artıyor ve dirençli bakterilere karşı etkili antibiyotikler geliştirilemiyor. 2050 yılına gelindiğinde Dirençli Bakteriyel Enfeksiyonların yıllık 10 milyon ölüm nedeni ile ilk sırada yer alacağı öngörülüyor.
Bu gidişatta toplumdaki tüm bireylerin sorumluluğunun olduğu düşünülerek 18 Kasım Antibiyotik Farkındalık Günü olarak kabul edildi. Küresel bir sorun olan antibiyotik direncine çeşitli etkinliklerle dikkat çekmeyi ve bu konuda kamuoyunu bilinçlendirmeyi amaçlıyor.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
